DIAGNOZA SPEKTRUM AUTYZMU (ZESPOŁU ASPERGERA) DZIECI I MŁODZIEŻY
DIAGNOZA SPEKTRUM AUTYZMU (ZESPOŁU ASPERGERA) DZIECI I MŁODZIEŻY – czym jest
Zespół Aspergera to forma zaburzeń ze spektrum autyzmu. W odróżnieniu od głębokiego autyzmu nie stwierdza się jednak zaburzenia funkcji poznawczych. Cechą wspólną są nieprawidłowości w zakresie interakcji społecznych oraz wąski obszar zainteresowań danej osoby.
Przyczyny zespołu Aspergera (spektrum Autyzmu) nie zostały do końca poznane, a wśród najczęściej omawianych hipotez wymienia się:
- czynniki genetyczne
- czynniki psychogenne – doświadczenie silnego lęku, oddzielenie od matki;
- czynniki prenatalne – wiek rodziców, niedotlenienie płodu, palenie papierosów, leki
- czynniki biologiczne np. zakażenia
Dawniej uważano, że Autyzm może być wywołany szczepionką MMR przeciwko odrze, śwince, różyczce, jednak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że nie ma podstaw aby twierdzić, że szczepionka MMR wywołuje objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu.
DIAGNOZA SPEKTRUM AUTYZMU (ZESPOŁU ASPERGERA) DZIECI I MŁODZIEŻY – objawy
1. Pierwsze objawy spektrum Autyzmu (zespołu Aspergera) w okresie niemowlęcym do 2 r. ż.:
- niechęć do przytulania się oraz słaby kontakt wzrokowy
- niekierowanie wzroku na rzeczy pokazywane przez rodzica i niewskazywanie przez dziecko palcem na interesujące je przedmioty
- nadmierna lub zbyt słaba reakcja na bodźce zmysłowe (dotykowe, dźwiękowe lub zapachowe)
- rozwój mowy i budowanie systemu językowego może przebiegać z opóźnieniem
- brak wsłuchiwania się w mowę i osłabienie gaworzenia
- zamiast „mama’, tata”, „daj” pojawiają się słowa z innych pól semantycznych
- objawy z zakresu zaburzeń rozwoju poznawczego
- silne preferowanie określonej zabawki
2. Objawy spektrum Autyzmu (zespołu Aspergera) w okresie poniemowlęcego (od 2. do 3. r. ż.):
- trudności dotyczące mowy
- echolalia - duża zdolność do powtarzania słów lub fragmentów wypowiedzi innych osób
- dziecko może sprawiać wrażenie „zbyt mądrego”, z powodu używania „dorosłych wyrażeń”, jednocześnie mowa spontaniczna służąca komunikacji jest u dziecka ograniczona
- trudności z rozumieniem fraz i prowadzeniem rozmów
- w zabawie brak odtwarzania ról czy naśladowania
- nieadekwatne do wieku, sztywne zainteresowania
- niezgrabny chód, stereotypowe ruchy (np. kołysanie), nadmierna ruchliwość i impulsywność lub wycofanie i pasywność
Objawy spektrum Autyzmu (zespołu Aspergera) u dzieci w wieku przedszkolnym:
- trudności w kontaktach społecznych - brak zainteresowania budowaniem relacji z rówieśnikami lub nawiązywanie ich w sposób nieprawidłowy (np. bijąc)
- zabawy mają charakter odtwórczy i polegają np. na porządkowaniu czy segregowaniu
-deficyty w mowie
- specyficzne uzdolnienia i zainteresowania
- u części dzieci hiperleksja (niezwykle szybkie nabycie umiejętności czytania)
Objawy spektrum Autyzmu (zespołu Aspergera) u dzieci w wieku szkolnym:
- tzw. ślepota społeczna (upośledzona zdolność do rozumienia, nawiązywania i podtrzymywania relacji społecznych)
- egocentryczne i ekscentryczne zachowania
- przywiązanie do stałości otoczenia i problemy z radzeniem sobie z nieoczekiwanymi zmianami
- zaburzenia w zakresie motoryki dużej, przejawiające się trudnościami z jazdą na rowerze, pływaniem, łapaniem czy kopaniem piłki
Objawy spektrum Autyzmu (zespołu Aspergera) u nastolatków:
- trudności w kontaktach z rówieśnikami, wykluczane przez grupę, ofiary żartów, wykorzystania czy przemocy
- są postrzegane jako dziwaczne i źle wychowane
- mogą mieć problemy z dbaniem o wygląd czy higienę osobistą (jest to związane z ich nadwrażliwością na dotyk albo zapach) lub przejawiać nadmierny perfekcjonizm np. na domaganiu się zakupu nowych ubrań czy wielokrotnym przebieraniu się w ciągu dnia
- problemy z odżywianiem, przejawiające się obsesyjnym dążeniem do spożywania „jedynie zdrowej żywności”.
- najchętniej zajmują się swoimi zainteresowaniami i nie mają motywacji do zacieśniania więzi z rodziną, rówieśnikami czy do nauki
- niechęć do zmian, nieumiejętność współpracy w grupie
DIAGNOZA SPEKTRUM AUTYZMU (ZESPOŁU ASPERGERA) DZIECI I MŁODZIEŻY – etapy diagnozy
Badania dzieci i młodzieży obejmują:
1. SPOTKANIE Z RODZICAMI (50 min)
psycholog zbiera wywiad na temat ogólnego funkcjonowania dziecka i zauważanych przez otoczenie objawów ze spektrum Autyzmu, może też chcieć zapoznać się z dokumentacją medyczną np od pediatry, czy od wychowawcy czy psychologa szkolnego
2. WYWIAD DIAGNOSTYCZNY + BADANIE PSYCHOLOGICZNE
(ok. 1 godziny)
obserwacji dziecka przez psychologa, wspólna zabawa lub rozmowa (w zależności od wieku dziecka/nastolatka), wykonanie badania za pomocą narzędzia diagnostycznego
Diagnosta może zlecić wykonanie dodatkowych badań np. MMPI czy Stanford-Binet.
3. OMÓWIENIE DIAGNOZY, PSYCHOEDUKACJA I/LUB SKIEROWANIE DO LEKARZA PSYCHIATRY (50 minut)
diagnosta sporządzi i przekaże rodzicom opis badania i opinię psychologiczną, zaproponuje również najlepszą dla danego dziecka/nastolatka formę leczenia oraz dalsze zalecenia do wykorzystania w domu i przedszkolu/szkole
DIAGNOZA SPEKTRUM AUTYZMU (ZESPOŁU ASPERGERA) DZIECI I MŁODZIEŻY - leczenie
Przy zaburzeniach ze spektrum Autyzmu dzieci i młodzieży ważne jest rozpoczęcie spotkań z psychologiem dziecięcym, a czasami włączenie również leczenia farmakologicznego. Leki stosowane w terapii (arypiprazol i rysperydon) mają na celu zmniejszenie dolegliwości oraz usprawnienie funkcjonowania pacjentów, nie leczą natomiast Autyzmu.