DIAGNOZA ADHD DOROSŁYCH
DIAGNOZA ADHD DOROSŁYCH – czym jest ADHD
Coraz częściej ADHD, a dokładniej syndrom nadpobudliwości psychoruchowej, diagnozowane jest osobom dorosłym. Nie oznacza to, że ich problem zaczął się w dorosłym życiu. Pewne objawy musiały być już widoczne pomiędzy 6-9/12 rokiem życia, ale mogły być bagatelizowane lub tłumaczone czymś innym (dziecko "niegrzeczne" czy "leniwe").
ADHD obejmuje trzy główne grupy objawów: nadmierną ruchliwość, zaburzenia koncentracji uwagi i nadmierną impulsywność.
ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym, co oznacza, że u jego podłoża leżą nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego. U dzieci cierpiących na to zaburzenie poszczególne struktury mózgu rozwijają się w nierównym tempie, a najnowsze badania wykazują, że owe zmiany mogą być dziedziczne.
Poszczególne źródła podają bardzo zróżnicowaną częstość występowania ADHD. W zależności od przyjętych kryteriów ADHD rozpoznaje się u 3–8% populacji.
Istnieje wiele niedziedzicznych czynników, które same w sobie nie wywołują ADHD, ale mogą wpływać na nasilenie objawów, takie jak obciążenie okołoporodowe (niedotlenienie), urazy głowy, zaniedbania środowiskowe, nieprawidłowa dieta, zatrucia metalami ciężkimi.
DIAGNOZA ADHD DOROSŁYCH – objawy ADHD
Objawy wyróżnione w klasyfikacji chorób, to:
1. Zaburzenia koncentracji uwagi:
- niezdolność do skupienia uwagi przez dłuższy czas, w hałasie lub w niesprzyjającym środowisku, trudność w samodzielnym organizowaniu sobie pracy;
- duża trudność w kończeniu skomplikowanych zadań i wywiązywaniu się z obowiązków w miejscu pracy
- zapominanie o ważnych sprawach, roztargnienie (przejawiające się np. częstym gubieniem swoich rzeczy), spóźnianie się
2. Nadmierna ruchliwość:
- częste odczuwanie silnej potrzeby poruszania rękami i/lub nogami,
- odrywania się od aktualnie wykonywanej czynności,
- częste uczucie niepokoju a w związku z tym trudności z “wysiedzeniem na miejscu”;
- często duża potrzeba aktywności fizycznej
3. Nadmierna impulsywność:
- przerywanie innym osobom, gdy mówią
- trudność z poczekaniem na swoją kolej
- problemy z regulacją emocji, tendencja do wybuchania złością, używania wyzwisk, wulgaryzmów a niekiedy także zachowań agresywnych
Aby rozpoznać zespół nadpobudliwości psychoruchowej ADHD, objawy muszą wpływać na różne sfery życia Pacjenta, czyli zarówno na jego relacje w rodzinie, jak i w pracy, i być dla Pacjenta źródłem dużego cierpienia.
Należy również zbadać, czy symptomy nie wynikają z innych zaburzeń, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe.
DIAGNOZA ADHD DOROSŁYCH – etapy diagnozy
1. WYWIAD DIAGNOSTYCZNY + BADANIE PSYCHOLOGICZNE przy wykorzystaniu TESTU DIVA (2 godziny)
diagnosta, w razie konieczności, może użyć dodatkowego testu np. MOXO
2. OMÓWIENIE DIAGNOZY, PSYCHOEDUKACJA I/LUB SKIEROWANIE DO LEKARZA PSYCHIATRY (50 minut)
diagnosta sporządzi i przekaże Pacjentowi opis badania i opinię psychologiczną, zaproponuje również najlepszą dla danej osoby formę leczenia np. kilka spotkań psychoedukujących, psychoterapię poznawczo-behawioralną i/lub wizytę u psychiatry w celu dołączenia leczenia farmakologicznego
DIAGNOZA ADHD DOROSŁYCH - leczenie
Pełne wyleczenie nadpobudliwości psychoruchowej ADHD nie jest możliwe, ale przyjmowanie leków połączone z psychoterapią przynosi doskonałe efekty w łagodzeniu skutków ADHD, czy wręcz wyeliminowaniu niektórych objawów.
Leczenie farmakologiczne pozwala na szybkie złagodzenie najbardziej dokuczliwych objawów ADHD. Psychiatra przepisuje leki (najczęściej z grupy tzw. leków psychostymulujących), które osłabiają najbardziej dokuczliwe symptomy zespołu hiperkinetycznego a ich skuteczność sięga nawet do 80%.
Najbardziej zalecaną formą psychoterapii dla osoby z ADHD jest dedykowana terapia poznawczo-behawioralna, ale tak naprawdę każdy psychoterapeuta dowolnej modalności, jest w stanie skutecznie pomóc osobie z ADHD, jeżeli tylko ma odpowiednie przeszkolenie w temacie. Praca z ADHD to nie tylko praca z objawami, ale również z niską samooceną, czy poczuciem braku akceptacji swoich zachowań, odrzuceniem ze strony otoczenia, problemami w relacjach, czy trudnymi doświadczeniami z dzieciństwa.
Zdarza się również, że niektórym osobom wystarczy psychoedukacja, podczas której dowiedzą się od psychologa, jak zarządzać codziennym życiem, aby objawy nie miały na nie dużego wpływu.