Krytyka w związku tak naprawdę rzadko kiedy jest na tyle konstruktywna, by mogła przynieść korzyści osobom będącym w relacji. Najczęściej ma działanie niszczące i potrafi skutecznie zabić każdą, nawet bardzo wielką miłość. Nie należy do niej dopuszczać, gdyż krytyczne wypowiedzi wobec osoby, którą kochamy, mogą zniszczyć nie tylko związek, ale i tę osobę.
W niemal każdym związku pojawia się krytyka. Partnerzy często zgłaszają, że czują się stale ganieni i pouczani. Konsekwencje tego mogą być różne, trudno jednak sobie wyobrazić, żeby nieustanne wysłuchiwanie gorzkich słów mogło przynieść jakikolwiek pozytywny efekt.
Jak wiadomo, naturalną reakcją na krytykę jest obrona, tak więc zraniony partner odpowiada w podobny sposób, chcąc, żeby druga strona również poczuła się zraniona. To wszystko doprowadza do ciągłych kłótni i awantur, oddalenia emocjonalnego a w końcu nawet do trwałego rozpadu związku. Bycie z osobą, która ciągle krytykuje może też doprowadzić do dużych zmian w psychice osoby nieustannie krytykowanej. Przykładem może być sytuacja, kiedy krytykowana osoba początkowo próbuje się bronić, reaguje złością, czy płaczem, ale słysząc, że nie ma dystansu do siebie i jest przewrażliwiona, sama zaczyna się zastanawiać, czy partner przypadkiem nie ma racji. Zaczyna szukać problemu w sobie, bo przecież istnieją „dowody” na to, że to i owo należałoby poprawiać czy zmienić.
W związkach, które nie przetrwały, pojawiała się krytyka, pogarda, postawa obronna i dystans. Te cztery postawy nie niosą za sobą nic innego, jak cierpienie i rozpad i pojawiają się właśnie w wymienionej kolejności – wszystko zaczyna się od krytyki. Bo co tak naprawdę komunikujemy partnerowi krytykując go? Dajemy do zrozumienia, że to co robi, jak się zachowuje i jak wygląda nam nie odpowiada. Ganiony partner czuje, że nie jest doceniany i w konsekwencji zamiast czuć się kochanym i akceptowanym, czuje się źle w towarzystwie partnera. Związek, w którym nie są spełnione te podstawowe potrzeby, zaczyna raczej ciążyć niż dawać poczucie spełnienia.
Skąd się biorą osoby stosujące krytykę
Osoby, które mają tendencję do krytykowania innych, zwykle same nie radzą sobie z przyjmowaniem krytyki od innych. Ma to swoje źródło najczęściej w dzieciństwie. Kiedy dziecko jest nieustannie krytykowane przez swoich rodziców, bardzo trudno jest mu się bronić. Jedyne co potrafi i może zrobić, to próba zidentyfikowania się z rodzicem i zrozumienie jego postawy a tym samym naśladowanie go. Krytyka staje się więc naturalnym sposobem komunikacji w dorosłym życiu.
Drugą stroną tego samego medalu jest nieumiejętność przyjmowania krytyki, gdyż każda może się kojarzyć z poczuciem odrzucenia i brakiem akceptacji. Konsekwencją takiego poczucie będzie nieumiejętność w oddzieleniu komunikatu na temat naszego zachowania od komunikatu krytykującego nas jako osoby.
Jak sobie radzić z krytykującym partnerem?
Nie należy z góry zakładać, że krytyka ma za zadanie tylko i wyłącznie nas zranić. Warto zastanowić się, czy w naszym zachowaniu nie ma czegoś, co należałoby zmienić. Krytyka często bywa konstruktywna, jednak trzeba ją umiejętnie przekazywać i dbać o uczucia drugiej osoby. Aby jednak to się udało, partnerzy muszą mieć dobre intencje i gotowość do wzajemnego zrozumienia.
Co jednak, gdy nie zgadzamy się z krytyką kierowaną w naszą stronę? Przede wszystkim nie należy przyzwyczajać się do krytyki, tłumacząc partnera „miał dzisiaj gorszy dzień”,” faktycznie nie posprzątałam/łem”. Na krytykę zawsze należy odpowiednio reagować. Powiedzieć wprost, że nie zgadzamy się ze zdaniem, które nasz partner wygłosił. Można również próbować dotrzeć do powodów, które skłoniły go do wypowiedzenia negatywnego komunikatu. Przede wszystkim jednak trzeba jasno i wprost powiedzieć o swoich emocjach, w przeciwnym razie powtarzająca się sytuacja może doprowadzić do rozstania. Partner/ka musi dowiedzieć się, co czuje osoba którą oskarża się o lenistwo, podczas gdy np. pracuje ponad 40 godzin tygodniowo.
Jak konstruktywnie wyrażać krytykę
Kiedy już decydujemy się na krytykę partnera/ki, warto pamiętać o kilku rzeczach:
- nawet jeżeli uważasz, że mówisz przecież „tylko prawdę” i „chcesz dobrze”, to partner może odebrać twoje słowa jako atak
- skup się na zachowaniu i faktach, a nie na tym, kim wg ciebie jest dana osoba i jakie ma cechy charakteru
- zastanów się, co tak naprawdę chcesz zmienić w zachowaniu partnera i dlaczego – czy chcesz, żeby był inny/inna niż go pokochałeś/łaś? – może się okazać, że problemy nie wynikają z tego, jaki partner jest, ale z tego, że nie potrafisz go takim zaakceptować
- spróbuj spojrzeć z perspektywy tej drugiej osoby, bo wypowiadając krytykę mówisz jedynie o tym, co ty widzisz i czujesz, a to nie jest cała „prawda” o rzeczywistości.