FOMO i scrollowanie do nocy – uzależnienie od mediów społecznościowych wśród młodzieży
- centrumperspektywa.com
- 5 dni temu
- 3 minut(y) czytania
Jeszcze kilkanaście lat temu wieczorne rozmowy młodzieży kończyły się wraz z ostatnim SMS-em lub spotkaniem na ławce pod blokiem. Dziś granica między „byciem w kontakcie” a „byciem uzależnionym” coraz bardziej się zaciera. Młodzi ludzie zasypiają z telefonem w dłoni, budzą się, by sprawdzić powiadomienia, a ich dzień często zaczyna i kończy się na ekranie. Psychologowie coraz częściej zwracają uwagę na zjawisko FOMO – Fear of Missing Out, czyli lęku przed tym, że coś ich ominie i scrollowanie do nocy.
Czym właściwie jest FOMO?
FOMO to nie tylko modny skrót z internetu. To realny stan psychiczny, który można opisać jako niepokój lub frustrację wynikającą z przekonania, że inni mają ciekawsze, pełniejsze życie. Media społecznościowe nieustannie karmią ten mechanizm – widzimy cudze sukcesy, podróże, szczęśliwe relacje. W efekcie porównujemy własne życie do starannie wyselekcjonowanych fragmentów życia innych, co prowadzi do spadku samooceny i wzrostu napięcia emocjonalnego. Dla nastolatków, których tożsamość dopiero się kształtuje, takie porównania są wyjątkowo obciążające. FOMO napędza potrzebę bycia „na bieżąco” – a to oznacza ciągłe sprawdzanie telefonu, scrollowanie feedu i brak prawdziwego odpoczynku psychicznego.
Mechanizmy uzależnienia od mediów społecznościowych
Badania psychologiczne wskazują, że media społecznościowe wykorzystują mechanizmy podobne do tych, które stoją za uzależnieniami behawioralnymi. Powiadomienia, lajki i komentarze uruchamiają układ nagrody w mózgu, wydzielając dopaminę – hormon przyjemności. Każde „ping!” staje się więc małą dawką gratyfikacji.
Z czasem organizm domaga się coraz częstszych „bodźców”, a przerwy od telefonu powodują niepokój i rozdrażnienie. U młodzieży, której kora przedczołowa (odpowiedzialna za kontrolę impulsów) dopiero się rozwija, ryzyko uzależnienia cyfrowego jest szczególnie wysokie.
Nocne scrollowanie – nowa forma bezsenności
Jednym z najbardziej widocznych skutków FOMO jest zaburzenie rytmu snu. Nastolatkowie często spędzają godziny nocne na przeglądaniu mediów społecznościowych – w obawie, że coś ważnego im umknie. Niebieskie światło ekranu hamuje wydzielanie melatoniny, przez co zaśnięcie staje się trudniejsze, a sen płytszy i mniej regenerujący.
Badania wykazują, że młodzi ludzie, którzy korzystają z telefonu tuż przed snem, śpią średnio o 1–2 godziny krócej, a ich koncentracja w ciągu dnia znacząco spada. Chroniczne zmęczenie prowadzi z kolei do pogorszenia nastroju, drażliwości, a w dłuższej perspektywie – nawet do objawów depresyjnych.
Społeczny paradoks: zawsze połączeni, coraz bardziej samotni
Paradoksalnie, media społecznościowe – które miały łączyć – coraz częściej pogłębiają poczucie izolacji. Wirtualne relacje dają złudzenie bliskości, ale często brakuje w nich autentyczności i głębi. Młodzi ludzie mogą mieć setki znajomych w sieci, a jednocześnie czuć się samotni w realnym świecie.
Psycholodzy podkreślają, że szczególnie narażone są osoby o niskim poczuciu własnej wartości, które szukają w internecie potwierdzenia swojej wartości. Lajki i komentarze stają się miarą akceptacji – a ich brak może wywoływać silne emocje: wstyd, smutek, złość.
Jak pomóc młodzieży odzyskać równowagę?
Nie chodzi o demonizowanie technologii – świat cyfrowy jest częścią rzeczywistości młodych ludzi. Kluczem jest świadome korzystanie z mediów. Oto kilka psychologicznych wskazówek:
Ustal „higienę cyfrową” – np. godzina bez ekranu przed snem, wyłączanie powiadomień, „dni offline”.
Rozmawiaj o emocjach – zamiast krytykować korzystanie z telefonu, warto zapytać: „Co czujesz, kiedy nie możesz sprawdzić Instagrama?”
Zachęcaj do kontaktów offline – sport, spotkania, pasje – wszystko, co daje realne poczucie przynależności.
Modeluj zachowania – rodzice i nauczyciele też powinni pokazywać, że można żyć bez ciągłego scrollowania.
FOMO i uzależnienie od mediów społecznościowych to nie tylko moda, ale poważne wyzwanie psychologiczne współczesnej młodzieży. Granica między byciem „na bieżąco” a „ciągle online” staje się coraz cieńsza, a konsekwencje – coraz bardziej realne.
Świadome korzystanie z sieci, budowanie odporności emocjonalnej i rozmowa o emocjach to pierwsze kroki, które mogą pomóc młodym ludziom odzyskać kontrolę nad czasem, snem i samopoczuciem.
Komentarze