Opiniowanie transpłciowości i niebinarności w modelu świadomej zgody

W Polsce zgodnie w wytycznymi WHO osoba ubiegająca się o korektę płci czy hormonoterapię musi dostarczyć lekarzowi opinię psychologiczną o transpłciowości i/lub niebinarności.

W naszym Centrum możliwe jest uzyskanie takiej opinii a samo opiniowanie transpłciowości jest procesem możliwie szybkim i nieintruzywnym.

Podstawą opiniowania transpłciowości w Centrum Perspektywa jest wywiad psychologiczny. Pracujemy w oparciu o Model Świadomej Zgody, dlatego nie wykonujemy żadnych testów psychologicznych, bo nie są one potrzebne do wystawienia dobrej opinii. Mimo że w wielu miejscach wykonanie testów psychologicznych jest zalecane osobom które zgłaszają się po taką opinię, to warto podkreślić, że nie ma testu psychologicznego na transpłciowość.

To, co testy psychologicznego mają sprawdzić, to zaburzenia psychiczne oraz całościowe psychologiczne funkcjonowanie jednostki: funkcje poznawcze, osobowość, inteligencję czy płeć psychologiczną, a niekiedy również występowanie i poziom depresji.

Celem wywiadu psychologicznego prowadzonego w naszym Centrum jest więc ustalenie występowania dysforii płciowej i/lub niezgodności płciowej, możliwych zaburzeń czy trudności w obszarze zdrowia psychicznego oraz ustalenie, czy osoba jest w stanie udzielić świadomej zgody, przy czym różne problemy natury psychicznej nie są wykluczające i mogą współwystępować.

Część wywiadu stanowi również ustalenie, czy dana osoba jest dobrze poinformowana w temacie przebiegu tranzycji i konsekwencji (również fizjologicznych) takiej decyzji.

Czym jest Model świadomej zgody (ICM)

W przypadku modelu świadomej zgody nie istnieją żadne pojedyncze wytyczne na opiniowanie transpłciowości, poradnie opiniujące według tego modelu często będą różniły się w konkretnych szczegółach. Wspólnym elementem jest tutaj jednak brak obowiązkowego udziału lekarza psychiatry oraz centralna pozycja świadomej zgody.

W szerokim rozumieniu nie ulega jednak wątpliwości, że zgoda, by być świadoma, musi być wyrażona:

- swobodnie, bez przymusu innej osoby.

- przez osobę, która jest do tego zdolna. Nie może być ubezwłasnowolniona, nie może znajdować się w stanie ograniczającym zdolność racjonalnego namysłu i podejmowania decyzji (np. stanie psychozy czy manii), nie może być odurzona, w polskim systemie prawnym musi być osobą pełnoletnią

- przez osobę dostatecznie poinformowaną na temat charakteru leczenia, jego efektów oraz możliwych skutków ubocznych.

Jako tako uzyskanie świadomej zgody na daną usługę medyczną jest standardem w całości medycyny, włączając w to również poprzednio opisywany model WPATH/PTS. Model świadomej zgody czyni z niej jednak jedyny i wystarczający warunek do uzyskania dostępu do tranzycji. W czasie wizyty specjalista powinien przedstawić osobie transpłciowej wszystkie opcje do wyboru, przedstawić konsekwencje danej interwencji, potencjalne efekty niepożądane oraz niewiadome — by zgoda była faktycznie świadoma koniecznym jest, by informacje nie były przestarzałe i niepełne.

umów się